PRAKRUANGTHAI.ORG - ศูนย์พระเครื่องไทย พระพุทธรูป วัตถุมงคล และวัตถุโบราณ

4. ปางทุกรกิริยา
เมื่อพระสิทธัตถะ เสด็จออกบรรพชาแล้ว เที่ยวสืบเสาะหาวิธีทางตรัสรู้พระโพธิญาณเสด็จถึงป่าอุรุเวลาริมแม่น้ำเนรัญชรา ในเขตนครราชคฤห์แห่งแคว้นมคธ ได้ทอดพระเนตร เห็นพื้นที่ราบรื่น แนวป่าเขียวสด มีน้ำใสสะอาด กระแสน้ำไหล มีท่าน้ำน่ารื่นรมย์ ประกอบด้วยโคจรตาม คือ หมู่บ้านที่อาศัยเที่ยวภิกขาจารก็ตั้งอยู่ใกล้โดยรอบ ทรงพระดำริว่าประเทศนั้นควรเป็นที่ทำความเพียร พระองค์จึงได้ประทับบำเพ็ญทุกรกิริยา กระทำจิตใจให้เป็นสมาธิ อยู่กับภิกษุปัญจวัคคีย์ซึ่งเป็นอุปฐากอยู่ ณ ที่นั้น

พระโพธิสัตว์ ทรงฝึกพระกายและหัดจิตอย่างเคร่งครัดอยู่เป็นเวลา 6 ปี โดยวิธีทรมานพระกายและหักห้ามความต้องการตามธรรมชาติเสียหมด แม้พระกระยาหารก็ผ่อนเสวยวันละน้อยลงๆ ที่สุดถึงวันละ 1 เมล็ด จนพระวรกายเหี่ยวแห้ง พระฉวีเศร้าหมอง พระอัฐปรากฏทั่วพระกาย ในที่สุดทรงเห็นว่าวิธีบำเพ็ญทุกรกิริยานี้ ไม่ใช่ทางที่จะทำให้สามารถตรัสรู้ได้ จึงเลิกปฏิบัติ และกลับเสวยพระกระยาหาร บำรุงพระองค์ให้มีกำลังแข็งแรงต่อไปตามเดิม ภิกษุปัญจวัคคีย์เห็นพระโพธิสัตว์เลิกบำเพ็ญทุกรกิริยา ก็เสื่อมศรัทธาไม่เลื่อมใส จึงทิ้งพระองค์พากันไปพำนักอยู่ในป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ( บัดนี้เรียกว่า"สารนาท"แขวงเมืองพาราณสี)

พระพุทธรูปปางทุกรกิริยา ทำเป็นรูปพระซูบผอมแทบจะไร้พระมังสะ นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้งสองประสานพระอุระ หรือหงายพระหัตถ์ทั้งสองวางซ้อนอยู่บนพระเพลา (ปางนี้เรียกกันเป็นสามัญว่าพระผอม)

1. ปางประสูติ
2. ปางมหาภิเนษกรมณ์
3. ปางทรงตัดพระเมาลี
4. ปางทุกรกิริยา
5. ปางทรงรับมธุปายาส
6. ปางเสวยมธุปายาส
7. ปางลอยถาด
8. ปางทรงรับหญ้าคา
9. ปางสมาธิ
10. ปางมารวิชัย
11. ปางถวายเนตร
12. ปางจงกรมแก้ว
13. ปางเรือนแก้ว
14. ปางห้ามมาร
15. ปางนาคปรก
16. ปางฉันสมอ
17. ปางประสานบาตร
18. ปางรับสัตตูก้อน สัตตูผง
19. ปางพระเกศธาตุ

20. ปางรำพึง
21. ปางปฐมเทศนา
22. ปางประทานเอหิภิกขุ
23. ปางภัตตกิจ
24. ปางห้ามสมุทร
25. ปางชี้อัครสาวก
26. ปางประทับเรือขนาน
27. ปางแสดงอิทธิปาฏิหาริย์
28. ปางอุ้มบาตร
29. ปางทรงรับผลมะม่วง
30. ปางแสดงยมกปาฏิหาริย์
31. ปางเสด็จลงจากดาวดึงส์
32. ปางเปิดโลก
33. ปางห้ามพระแก่นจันทน์
34. ปางประทับยืน
35. ปางลีลา
36. ปางสมาธิเพชร
37. ปางสรงน้ำฝน
38. ปางขับพระวักกลิ

39. ปางประทานอภัย
40. ปางประทานพร
41. ปางโปรดสัตว์
42. ปางคันธาระ
43. ปางขอฝน
44.ปางปลงกรรมฐาน
45.ปางสนเข็ม
46.ปางทรงจีวร
47.ปางประดิษฐานรอยพระพุทธบาท
48.ปางปาเลไลยก์
49.ปางห้ามญาติ
50.ปางทรมานพระยามหาชมพู
51. ปางทรงพิจารณาชราธรรม
52. ปางนาคาวโลก
53. ปางแสดงโอฬาริกนิมิต
54. ปางปลงอายุสังขาร
55. ปางทรงรับอุทกัง
56. พระปางไสยาหรือปรินิพพาน